Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt XI K 1097/20, uniewinnił oskarżoną M. K. od czynu zarzucanego jej w akcie oskarżenia, tj. tego, że w dniu  8  maja 2020 r. na terenie Przychodni Weterynaryjnej, działając jako lekarz weterynarii, dokonała uśmiercenia królika miniaturki pomimo braku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia, czym działała na szkodę T. W., tj. przestępstwa z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 21  sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (u.o.z.). Sąd przyjął, że stan zdrowia zwierzęcia w  momencie przeprowadzenia badania przez oskarżoną umożliwiał jego uśmiercenie – królik cierpiał na chorobę nowotworową powodującą u niego ból.

Apelację od wyroku Sądu I instancji wniósł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego T.W. wskazując, że jako właściciel królika nie wyrażał zgody na jego uśmiercenie. Ponadto zarzucał, że Sąd I instancji niewłaściwie ocenił zachowanie oskarżonej na podstawie wiedzy o chorobie królika pozyskanej ex post, czyli po wykonaniu sekcji zwłok i uzyskaniu ostatecznego obrazu choroby, zaś ocena działań oskarżonej powinna być dokonana jedynie w oparciu o stan wiedzy w chwili podjęcia decyzji o uśmierceniu zwierzęcia.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 17 marca 2022 r., sygn. akt IV Ka 973/21, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu I instancji.

Kasację od wyroku Sądu odwoławczego wniósł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego T. W. zarzucając m.in. rażące naruszenie prawa materialnego w postaci naruszenia art. 35 § 1 w zw. z art. 33 ust. 3 u.o.z. w postaci błędnej wykładni poprzez uznanie, że zgoda właściciela zwierzęcia nie jest wymagana w sytuacji konieczności bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia.

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Kasacja okazała się oczywiście bezzasadna i została oddalona.

W ocenie Sądu Najwyższego wyrok Sądu odwoławczego był prawidłowy. Sąd odwoławczy w sposób wyczerpujący wyjaśnił, że Sąd I instancji słusznie uznał, wbrew twierdzeniom skarżącego, że z faktu przeprowadzania badania królika już po jego uśpieniu nie należy wyprowadzać wniosku o braku możliwości postawienia prawidłowej diagnozy przez oskarżoną w czasie zarzucanego jej czynu. Jak wynika bowiem z całości materiału dowodowego, obiektywnie zwierzę w czasie uśpienia cierpiało na chorobę nowotworową powodującą u niego ból, a oskarżona ów stan zdrowia zwierzęcia w sposób adekwatny rozpoznała jeszcze przed uśpieniem zwierzęcia.

Sąd Najwyższy wskazał, że: „art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt nie powinien być rozumiany w ten sposób, że niezależnie od stwierdzenia przez lekarza weterynarii konieczności bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia w celu zakończenia jego cierpień, wymagana jest zgoda właściciela na uśmiercenie. Właściciel zwierzęcia nie jest w tym przypadku dysponentem jego życia. Władza właściciela, która wynika z prawa własności, nie powinna być uznawana za absolutną, i nie rozciąga się na takie decyzje dotyczące zwierzęcia, które obiektywnie prowadzą do jego cierpienia. W procesie wykładni art. 33 ust. 3 ustawy (jak również art. 35 ust. 1 penalizującego bezprawne uśmiercenie zwierzęcia) należy uwzględniać wyraźne wskazanie ustawodawcy, że zwierzę nie jest rzeczą, a człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę (art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt). Uzależnienie możliwości uśmiercenia cierpiącego zwierzęcia, gdy jest to konieczne „bez zbędnej zwłoki”, od woli właściciela, otwierałoby zaś przestrzeń dla przedmiotowego traktowania zwierząt.”

Powyższe rozważania Sądu Najwyższego opierają się na zasadzie humanitarnego traktowania zwierząt, która powinna być nadrzędna nad innymi wartościami. Sąd potwierdził, że dysponentem życia zwierzęcia nie jest jego właściciel, ale jest nim samo zwierzę i decyzje wobec niego należy podejmować przez pryzmat najlepszego rozwiązania dla tego zwierzęcia. Tym samym lekarz weterynarii miał prawo, a nawet obowiązek na podstawie art. 33 ust. 3 u.o.z., podjąć decyzję o uśmierceniu cierpiącego zwierzęcia, któremu nie można było pomóc w inny sposób.

Wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 26 października 2021 r., sygn. akt XI K 1097/20
Wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 17 marca 2022 r., sygn. akt IV Ka 973/21
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2022 r., sygn. akt. V KK 334/22

Opracowała: radca prawny Karolina Buszczak
źródło grafiki: pixabay.com.pl